Bu makalede, olumsallık argümanını tartışacağız. Bu konu çok felsefi ve anlaşılması zor olabilir, bu yüzden sadece olumsallık argümanının çok temel fikrinden bahsedeceğim.
İnanıyorum ki hepimiz var olduğumuz ve etrafımızdaki şeylerin var olduğu konusunda hemfikiriz. İşte bu noktada olumsallık argümanı var olan şeyler arasında net bir ayrım yapar.
1. Olası Varoluş
Olası bir varoluş vardır. Olası varlıkların özellikleri var olmak zorunda olmamaları, başka bir şekilde var olabilmeleri ve başka şeylere bağımlı olmalarıdır. Örnek olarak mavi bir gömleği ele alalım. Başka bir renk ya da formda olabilir. Aynı zamanda yaratıldığı malzemelere ve yaratıcısı olan terziye de bağlıdır.
2. Zorunlu Varoluş
Bir yanda zorunlu varoluş vardır. Olası varlıktan farklı olmalıdır, aksi takdirde onları birbirinden ayırmanın bir anlamı olmazdı. Bu durumda zorunlu varoluş bağımlı olmamalı, var olmalı ve başka hiçbir biçimin mümkün olamayacağı benzersiz bir şekilde var olmalıdır.
Olumsallığın ana argümanı
Ana argüman, sadece olası varoluşların olduğu bir dünya olamayacağıdır. Başka bir şeye bağımlı olan bağımlı bir şeyin, yine başka bir bağımlı seye bağımlı olması ve bunun sonsuza kadar böyle devam etmesi mümkün olamaz. Bu zincir sonsuz uzunlukta olurdu. İlk etapta bu zinciri başlatmak için bu zincirin dışında zorunlu bir varoluş gerekir.
Olumsallık argümanı için örnek:
Örnek olarak bir elmayı ele alalım. Olası bir varlık olan elma, elma ağacı olmadan var olamaz. Bir ağaçtan gelmeli. Aynı zamanda bağımlı bir şey olan ağaç, toprak, yağmur ya da güneş olmadan var olamaz. Bu şeylerin dayandıkları başka şeyler de vardır. Bu zinciri en tepeye kadar takip edebiliriz ama nerede bitiyor? Bu zincirlerin üstünde, her şeyi başlatan zorunlu bir varlık olmalıdır, aksi takdirde sonsuz uzunlukta olur ki bu ne anlaşılabilir ne de mantıklıdır.
Peki bu zincirlerin en tepesinde ne var?
Benzersiz olmalı.
Bu zincirlerin tepesinde zorunlu bir varlık olmalıdır. Bu zorunlu varoluş tek olmalıdır. Nedenmi? Çünkü birden fazla zorunlu varlık varsa, bu zorunlu varlığın birden fazla şekilde düzenlenebileceği argümanını öne sürebilirsiniz ki bu da mümkün varlığın bir niteliğidir.
Ebedi olmalı.
Bu zorunlu varoluş aynı zamanda ebedi olmalıdır, yani her zaman var olmuştur. Çünkü geçmişte veya gelecekte bir noktada var olmasaydı, o zaman gerekli olmadığı, şimdi neden olması gerektiği argümanı ileri sürülebilirdi.
Bir tane olmalı.
Bu zorunlu varlığın parçaları olamaz. Parçalardan oluşan her şey bu parçalara bağımlıdır. Tamamlanması için bu parçalara ihtiyaç duyar ve bu parçalar aynı zamanda mümkün varoluşun bir özelliği olan farklı şekilde düzenlenmesini de mümkün kılabilir.
Sadece bir yaratıcı değil, bir sürdürücü (rızık veren) de olmalıdır.
Bu zorunlu varlık yalnızca olası varlıklar zincirini başlatan bir varlık olarak mı rol oynamaktadır? Cevap hayır. Bu zorunlu varoluş aynı zamanda tüm olası varoluşların var olmaya devam etmesinin de nedeni olmalıdır. Bu onların sürdürücüsü (rızıkları veren) olmalı.
Bir örneğe bakalım: Biri basitçe bir ev inşa edebileceğini ve bu ev için zorunlu bir varlık rolü oynadığını söyleyebilir. O olmasaydı, ev de olmazdı. Ama inşaatçı öldüğünde ne olacak? Ev basitçe var olmaya devam edecektir. Eğer bir zincir oluşturmak/başlatmak birini zorunlu bir varlık haline getirseydi, o zaman onlardan çok sayıda olurdu. Dolayısıyla zorunlu varlık aynı zamanda olası varlıkların da sürdürücüsü olmalıdır.
Olumsallık argümanı, Tanrı’yı anlamanın en güçlü yollarından biri olarak kabul edilir. Olumsallık argümanında herhangi bir kusur veya eksiklik olduğunu düşünüyor musunuz? Bu makale sadece benim bu derin felsefi konuya ilişkin anlayışımı yansıtmaktadır. Bu konu hakkında çalışmış akademisyenleri dinlemenizi ya da okumanızı tavsiye ederim.
